Een vergelijk tussen 5 versies (uitvoeringen) van I Robot van The Alan Parsons Project (1977)
Van SACD is de cd laag gebruikt.

Volgorde van de test: 1-2-3-4-5-1-4-2-5-3
Beluisterde songs: track 3: Some Other Time

Technische analyse:

· Gemiddeld 108,18 Hz (Kanaal 1)
· Gemiddeld 111,11 Hz (Kanaal 2)
· -26dB bij 1 kHz

CD #1 (Arista): De muziek klinkt vrij “gewoontjes” en de stem ietwat droog. De muziek wordt indrukwekkend als de volledige band/orkest erbij komt. Het laag is mooi in balans met de rest van de muziek maar nergens gaat de muziek echt laag door ondanks de grote muzikale variatie.

Het is een verademing CD #1 weer te horen na het geweld van CD #3 (Sony BMG) en CD #4 (Legacy Edition). Het beeld is iets kleiner en staat tussen de luidsprekers. De instrumenten klinken veel echter dan op CD #3 en CD #4.

Technische analyse:

· Gemiddeld 103,70 Hz (Kanaal 1)
· Gemiddeld 98,26 Hz (Kanaal 2)
· -25dB bij 1 kHz

CD #2 (Mofi 1986): De stem klinkt hier werkelijk fluweelzacht, de fijn details van de gitaar zijn mooier dan op CD #1 (Arista) en het laag komt beter uit de verf. Deze cd is duidelijk zachter en we moeten het volume naar boven bijstellen om een eerlijk vergelijk te doen (voor de volgende cd gaat het volume terug naar het oorspronkelijke niveau voor verder vergelijk). Dat klopt ook wel als we naar de wave-form kijken, dan gaan de dynamische pieken niet voorbij de -4dB met een gemiddelde van -6dB. Als we dat even vergelijken met CD #4 (Legacy Edition) dan zien we dat op 0dB de muziek wordt afgevlakt (lees: weggesneden). Dat komt ook overeen met de notatie die ik gemaakt heb dat op CD #4 er op ca. 1:50-2:00 min verstoringen optreden (en verderop ook). Daarover later meer.

Technische analyse:

· Gemiddeld 244,25 Hz (Kanaal 1)
· Gemiddeld 182,36 Hz (Kanaal 2)
· -23dB bij 1 kHz

CD #3 (Sony BMG): Deze is duidelijk harder. De piano klinkt moderner en de gitaar minder mooi. De stem klinkt redelijk netjes, maar niet zo fluweelzacht als op CD #2 (Mofi 1986). Dynamisch aangezet en het laag klinkt matig. Het beeld is groter dan bij CD #1 (Arista) en CD #2, toch is het allemaal niet fijn aan de oren, het klinkt schel en hees. Het is net een plastic “boombox.” Op de 1:50-2:00 min. treedt er ook vervorming op (en verderop ook), dat klopt ook wel als je naar de wave-form kijkt, eigenlijk hetzelfde probleem als met CD #4 (Legacy Edition) zoals hierboven vergeleken met CD #2. Wat zijn die vervormingen dan? Het klinkt verkrampt, de stem klinkt vervormd en het is bijna alsof je een geknetter of gekraak hoort, alsof er een microfoon overstuurd (dat is natuurlijk niet zo, want de opname is uitstekend).

Technische analyse:

· Gemiddeld 150,51 Hz (Kanaal 1)
· Gemiddeld 165,44 Hz (Kanaal 2)
· -22dB bij 1 kHz

CD #4 (Legacy Edition): De intro lijkt wat verkrampt te klinken, ook deze cd is duidelijk harder (vergelijkbaar met CD #3 (Sony BMG)). De stem klinkt vlak, het beeld is ook vergelijkbaar met CD #3, de dynamische sprongen zijn duidelijk harder (niet groter). Ook deze cd klinkt plastic-achtig, en is net een “boombox”. Hij is vrij agressief, “upfront” en “in your face.” De verstoring die optreedt op 1:50-2:00 min. (en verderop ook) is hard en doet pijn aan de oren. De verstoringen zijn hetzelfde als op CD #3, maar harder. Andere steekwoorden die voorbijkwamen waren ‘schreeuwerig,’  ‘schel’ en ‘niet fijn.’

Technische analyse:

· Gemiddeld 161,64 Hz (Kanaal 1)
· Gemiddeld 159,46 Hz (Kanaal 2)
· -18dB bij 1 kHz

CD #5 (Mofi 2016): Wat een verademing na CD #3 (Sony BMG) en CD #4 (Legacy Edition), je moet wel weer even wennen aan het betere geluid. De piano en gitaar van de opening is meteen weer genieten, ruim beeld, de stem klinkt weer fijn fluweel, het laag is weer in proporties. De dynamische verhouding (verschil tussen de harde en zachte passages) klinkt weer fijn. Wat opvalt is de mooie nagalm van de stem. Deze Mofi uitvoering is iets lichter van toon dan CD #2 (Mofi 1986). Hij geeft ook wat meer detail op de gitaar dan op CD #2. Over het algeheel genomen klinkt deze uitvoering wel wat “moderner” dan CD #1 (Arista) en CD #2.

Conclusie
CD #2 (Mofi 1986) en CD #5 (Mofi 2016) strijden om de hoofdprijs. Terwijl CD #3 (Sony BMG) en CD #4 (Legacy Edition) strijden om laatste plaats. Zowel CD #3 als CD #4 leveren ‘extra’s,’ maar CD #4 is een dubbel-cd met meer extra’s en alleen al vanwege die extra’s de moeite waard om te kopen, tenminste als je in zulks bent geïnteresseerd. Wat betreft de winnaar is het echt een kwestie van smaak, hou je van wat lichter en moderner dan kun je beslist voor CD #5 gaan hou je van wat traditioneler dan is CD #2 de winnaar. We laten ze daarom eindigen op een gedeelde 1^ste plaats. CD #1 (Arista) krijgt een mooie tweede plaats en CD #4 krijgt de derde plaats, puur en alleen vanwege de meerwaarde van de extra’s en als laatste eindigt dan CD #3. Zou je persé tussen CD #3 en CD #4 moeten kiezen op basis van geluidskwaliteit dan wint CD #3 het toch nipt.

Nawoord
Gezien de hoeveelheid van de test hebben we de volgende avond nog een test gedaan tussen CD #3 (Sony BMG) en CD #4 (Legacy Edition) (volgorde: 3-4-3), toen iets anders getest (Therion – Theli, maar daarover elders op deze website meer) en vervolgens tussen CD #2 (Mofi 1986) en CD #5 (Mofi 2016) (volgorde: 2-5-2). De CD #3 en CD #4 zijn erg vergelijkbaar, met toch enkele opmerkelijke verschillen, CD #4 klinkt blikkeriger, geeft minder details bij de gitaar en de stem klinkt doffer. Het verschil tussen CD #2 en CD #5 is ook goed waarneembaar, wat opvalt is dat bij de opening van het stuk CD #5 wat meer lucht lijkt te hebben en dat de opname “moderner” klinkt, verder valt op dat het theremin-achtige geluid (of het echt een theremin is of iets anders, bijv. een gitaar of synth laat ik even in het midden) op CD #5 duidelijker te herkennen is. Verder blijven we bij ons eerdergenoemde oordeel.